Тошкентда шов-шув бўлаётган асар

Ғаффор Хотамов Расул Ҳамзатовнинг “Менинг Доғистоним” китобини ўқиб… Яқинда америкалик олимлар ўғил-қизларининг киндик қони томган заминга муносабатини билиш ниятида ижтимоий тадқиқот ўтказишди. Улар ёшларга: “Ватан деганда нимани тушунасиз?” – дея…

Ғаффор Хотамов (7) Ҳали шоирнинг “Қодир овчи ўлими” шеърини эсга олдик. Кучли ва ҳароратли бу асар фавқулодда шиддат билан бошланади, юракни ларзага солиб, оддий-одатий кўникмаларни бузиб ўтади. Кес-сак бўлиб кетаяпти,…

Ғаффор Хотамов (6) Азим Суюн шеърияти шундай бир гулшанки, унда йилнинг тўрт фаслини кўриш мумкин, у камалак жилоси янглиғ хаёлга каманд ташлайди ва шикаста кўнгилга ошуфталик бағишлайди. Сиз бепоён дашту…

Ғаффор Хотамов (5) Ҳар нарсанинг асли Сўздир. Сўзнинг асли – дил, сийрат, сийратнинг асли эса, Яратганнинг ўзи… Ким қандай талқин қилса қилаверсин, ростлик шу, ҳақиқат шу! Етмишинчи йиллар авлоди жуда…

Ғаффор Хотамов (Хосият Рустамова ва Қўчқор Норқобил ҳақида) 4. Хуллас, шундай-шундай!.. Ва ўша ҳисобдан, унга яна 17 минг “кўк қоғоз” қўшгани учун Нор қўчқор “Инсон ва қонун”га Бош муҳаррир бўлиб…

Ғаффор Хотамов (Хосият Рустамова билан Қўчқор Норқобил ҳақида) 3. Азим Суюннинг “Мен сени тоғларга олиб кетаман…” деган шеъри бор, уям ўша вақтда ёзилган, буни кўпчилик билмайди, ҳатто! Лекин шу руҳ,…

Ғаффор Хотамов “Менинг болалигим, ёшлигим Нурота тоғ тизмаларини гоҳо пиёда, гоҳ улов билан, гоҳо милтиқ кўтариб, гоҳ салтанг ишқибозлик ила кезишда ўтди, – деб ёзади Азим Суюн. – Бундай кезишлар,…

Ғаффор Хотамов Қозоқбой Йўлдошга Кўрдик, бор кўргулик ўтди юракдан… Анна Беркова Шеъриятда тўфон қўпган етмишинчи йиллар. Ҳар бир шоир ўз танқидчиси, тарғиботчиси ва иярчанг шотирлари билан юради, шиддат билан от…

7. Бас, етар чолғучи, бас қил созингни, Бас, етар, кўксимга урмагил ханжар, Наҳотки дунёда шунча ғам бордир… Агар шу “Муножот” рост бўлса, агар. Агар алдамаса шу совуқ симлар, Гар шул…

6. Шундай қилиб, Абдулла Орипов шеърларини ўқий бошлаганимга ўттиз тўққиз йил бўлди. Шундан буён уни қўлдан қўймайман. Аксарияти ёд бўлиб кетган. Дастлаб шоир ва унинг шахси сир бўлган. Биз ҳеч…

5. Агар, эътибор берган бўлсангиз, “Титаник” фильмида борлиқ қонунияти асос-илдизи ва бутун кўлами билан очиб берилган. Аввалига йўлга чиққан баҳайбат кема, ундаги серғулу ҳаёт дунё ичидаги бир дунё каби кенг…

4. Абдулла Орипов биринчи синфда ҳарф ўргатган муаллим каби фақат она Ватанни танитиб қолмай, бир инсондай яшаш учун нимаики зарур бўлса, барчасидан сабоқ берган, ниманики севмоқ керак бўлса, уни эъзозлаб-ардоқлаш,…

3. Абдулла Орипов шеърияти ҳаётнинг ўзидек тахир ва аччиқ, зада ва беомон. Биз бундай тарбия олган эмасмиз. Шу боис, дафъатан эсанкираб қолганмиз. Нимага десангиз, пурвиқор жаранги билан ақлни оладиган замонасоз…

2. Албатта, ҳар қандай ҳодисанинг аввали ва охири, кўнгилни ошуфта этиб, ақл-идрокни ишғол этиш мақоми-даражаси ва унинг тилларда достон бўлиб, авлоддан-авлодга ўтиб яшаш тарзи-мароми бўлади. Орипов ҳодисаси ҳаёт биз учун…

1. Гоҳо шундай тўфонлар қўпади, шундай эврилиш ва ёки бўҳронлар содир бўладики, улар кимнингдир хоҳиш-иродаси ва инсоний ҳасад-хусуматдан жуда баланд туради. У биз кўниккан ҳаётни ислоҳ этиб, жиддий ўзгартиш киритади.…

7. Дунёда шундай ишлар бўлиб ўтди, ўтган асрнинг иккинчи ярми ва учинчи минг йиллик бошида. Ва яхшилар Ҳақ йўлида мудом сабот кўрсатди. Айниқса, Одил Ёқубов, қаранг, унинг шахси жараённи ғалвирдан…

6. “Аргументы и факты” Қиёматни “худолар ўлими” – “гибель богов” деб атаган. Билади. Бу – ўша, аввал бошда айтган шерлар ва уларнинг завол топиши, демак. Аслидаям, улар шер эмас, тарих…

5. Ҳикояга якун ясасам дейман. Қаранг, шу тобда нима кўнглимдан ўтаяпти? Миразиз Аъзамнинг оташин хитоби!.. У Одил Ёқубовга укасидан ҳам меҳрибон эди. 1991 йил. Воҳидов, Салай, Мурод Дўст, Усмон, Эркин,…

4. Баҳоуддин Нақшбанд икки олам сиридан шундай хабар беради: – Махфий қолмасинки, тошу тарозили дунё бу! Яхшиликнинг ҳам, ёмонликнинг ҳам ўлчов ва ҳисоб-китоби бор! Ҳадд билмаган завол топмоғи муқаррар! Бу…

3. Йўқ, илгаргидек бўлмайди энди! Бу ҳеч мумкин эмас! Чунки Аннушка писта мойини қўлидан тушириб, синдириб улгурди! Қаранг, ҳатто трамвай ҳам йўлга чиқди! Демак!.. Олдинда келажак турар аломат! Кўрасиз ҳали,…

2. Андижон воқеаларидан сўнг «Ҳаёт» газетаси «Раънонинг кафши» деган адабий ўйларни босиб чиқарди. Уни Иброҳим Ғафуров ёзган, ҳаёт кимёси билимдони. У «Меҳробдан чаён»даги гўзал қалбли Раъно билан Анвар ва уларнинг…

31. «Раънонинг кафши» ёки хотима 1. Агар, Эрнст Хемингуэй бўлсам, мен бу китобни бошқа бир маромда ёзар эдим, дейлик, «Чол ва денгиз» каби. Чолнинг исми Сантьяго эмас, эҳтимол Ағай бўлар…

30. Улуғлик Ўша, машъум ХVI пленумдан сўнг Одил Ёқубовга ҳам осон бўлган эмас. Кимдир уйига сим қоқиб: “Ўз ихтиёринг билан ишдан кетмасанг, ўлдирамиз!”, – дейди, дағдаға қилади, кимдир: “Шахсий уйи…

29. “Кетмондаста” Ўтган асрнинг бошида камдан-кам одам эшикка қулф илган. “Ҳатто заргар тушликка чиқсаям, эшигини ёпиб қўярди, холос, – дейди бобом Мулла Отақул Суяр ўғли, – ҳеч ким тамбалаб ўтирмасди…”…

28. Бу чоллар – ёмон чоллар!.. Адашмасам, саксон тўққизинчи йилнинг адоғи эди. Эҳтирослар вулқондек отилиб, бутун бир мамлакат денгиздек чайқалиб ётган вақт. Зилзила қўпиб, цунами қутуради. Тошқин уйларни ювиб кетади.…

27. “Эй Навоий авлоди, кел бу ёнга!..” Саксон тўққизинчи йилнинг кеч кузи. Бир вақтлар Чингиз Айтматов, Азиз Несин, Мустай Карим, Абдужамил Нурпеисов, замонавий турк ва рус адабиёти намояндалари зийнат бағишлаган…

26. “Мангу яшилликнинг туғма улфати…” Йиллар тўфони хотира ёлқинини сўндириб, тумандек тўзғитиб ўтади. Кеча унутилмас бўлиб туюлган ҳодиса бугун қадр-қимматини йўқотади. Фақат ўша вақт ёзилган “Кундалик”гина сарғайган саҳифаларида муҳрланиб қолган…

25. “Тановар” Раббим, яхшилар Сенга, заминдаги ва кўкдаги нурга, ойдинликка бунча талпинмаса?! Шу муштоқлик бўлмаса агар, олам бунчалар чирой ва тароват касб этмасди. – Фозилу фузало қоронғида адашиб юрган башариятнинг…

24. «Ўтганлар ва ўйлар» Одил Ёқубов шундай ҳикоя қилган: – Мени бир эмас, икки марта «Литгазета»нинг Ўзбекистон бўйича мухбири этиб тайинлашган, бироқ ҳар сафар яна «четлатишган». Биринчи марта… Таҳририят катта…

23. Адабиёт жаллоди 1. Жалолиддин Румийнинг аломат бир ҳикояти бор, баққол ва унинг тили ширин тўтиси ҳақида. Ўша тўти дўконга келиб-кетаётганларга латиф бир сўз айтади, одамларни ўзига маҳлиё этиб, эгасининг…

22. Йўлдош Эшбекнинг уй олиши Саксон тўққизинчи йилнинг охирги куни. Ёзувчилар уюшмасида янги йил оқшоми бўлиб ўтди. Кимдир мукофот, кимдир дала-ҳовли, яна кимдир “Жигули” олди. Кеча охирида шоир Йўлдош Эшбек…

21. Ҳазил Одил Ёқубов мажлисдан сўнг қабулхонада пальтосини ахтариб, узоқ овора бўлди. Кийимлар қалашиб ётибди, ҳаммаси бир-бирига ўхшайди. Ниҳоят, у пальтосини топди, энди уни кийишга қийнала бошлади. Шунда котибаси бориб,…

20. Абдулла Ориповнинг тўни Тақдир ажойиботлари ҳамиша кишини ҳайратга солади… Тўлқинлар бир-бирини қувиб келгани каби, янги авлод ҳам ўзидан олдинги қатламни хору забун этишни, чақмоқдек чақнаб чиқишни истайди. Бу авлод…