Исмат Хушев: Шуҳрат Нусратовнинг 27 йилдан сўнг яна ҳокимиятга қайтиши…

1.

Дунёнинг ишлари ростдан ҳам қизиқ.

Ўзбекистон парламенти депутати Шуҳрат Нусратов 1991 йил республика  Олий Кенгашининг 7-сессиясида Миллий хавфсизлик хизматини шахсан президентга бўйсундиришга қаратилган “Ўзбекистон Миллий хавфсизлик хизмати ташкил қилиш тўғрисида”ги қонунга қарши гапириб, Президентни анча шошириб, саросимага солиб қўйган эди.

Орадан салкам йигирма йил ўтиб, 2012 йилда иқтисодий жиноятларда айбланиб ҳибсга олинган Ўзбекистон парламентининг собиқ депутати Шуҳрат Нусратовнинг Тошкент шаҳар Мирзо Улуғбек туман суди қарори билан 2012 йилнинг феврал ойида 7 йилга озодликдан маҳрум қилингани ўз даврида жамоатчиликдан сир тутилган эди.

Бу ҳақда ўша даврда Ўзбекистон Мустақил ҳуқуқ ҳимоячилари ташаббус гуруҳи раҳбари Суръат Икромов «Озодлик»ка маълум қилган:

– Суд ёпиқ тарзда ўтказилган. Оиласига ҳукм ҳақида гапирмай туришлик ҳақида босим қилишган. Биз бу ҳақда энди хабар топаяпмиз. Ўзи ҳозир Ўзбекистонда таниқли шахслар устидан суд жараёнларида сир тутилиб ҳукмлар ўқиляпти. Ҳукумат ахборот чиқиб кетмаслиги учун ҳамма ҳаракатни қилаяпти, деган тошкентлик ҳуқуқ фаоли.

Сиёсатдан узоқлашган ва сўнгги 20 йил мобайнида асосан тадбиркорлик билан шуғулланган 65 яшар Шуҳрат Нусратов қамалгунга қадар Тошкентдаги пиво ишлаб чиқарувчи “Сarlsberg Uzbekistan” ширкати бошқарувчиларидан бири бўлиб ишлаган.

– Ўтган йил ширкатда текширув ўтказилган ва иқтисодий айбловлар билан қамоққа олинган. Энди менимча мақсад бўлган уни қаматиш, шунақа буйруқ келган бўлиши ҳам мумкин. Сабаби¸ ёши 65 да бўлган инсонга 7 йиллик қамоқ жуда оғир, дейди Суръат Икромов «Озодлик» радиосидаги ҳамкасбларимизга…

2.

Шу муносабат билан «Дунё ўзбеклари» сайтида 2012 йил 29 август куни эълон қилинган Бош муҳаррир мақоласи ва унга келган шарҳлар билан танишинг:

«Собиқ депутат Шуҳрат Нусратов етти йилга ҳукм қилинган…

AUG 28  2012 йил Posted by ДУНЁ ЎЗБЕКЛАРИ

Исмат Хушев,
журналист шарҳи.

2011 йилнинг октябрь ойида ҳибсга олинган Ўзбекистон Олий Кенгашининг собиқ депутати Шухрат Нусратов етти йиллик қамоқ жазосига ҳукм қилинган.

Айни пайтда Навоий колониясида жазо муддатини ўтаётган собиқ депутатнинг соғлиги ёмон. Унинг олдига бориб келган яқинларининг айтишича, Шухрат ака ниҳоятда озиб, бир сиқим бўлиб қолган.

Бир пайтлар пойтахтдаги Куйбишев райкомининг биринчи секретари, кейинчалик Мирзо Улуғбек туман ҳокими бўлиб ишлаган Шухрат Туҳфатович Олий Кенгашнинг тарихий еттинчи сессиясидаги нутқи билан тарихга ва одамларнинг юрагига кирганди.

Эндигина Президент этиб сайланган давлат раҳбарига қарата у шундай деган эди:

“Разведка ва контрразведка органлари барча техник воситалари билан биргаликда битта одам¸ яъни Каримовнинг қўлига бериб қўйилмоқда. Бу мумкин бўлмаган бир нарса. Бунга сира йўл қўйиб бўлмайди. Агар бунга йўл қўйсак¸ бизни 37- 40 йиллардагидек қатағонлар кутади. Оқибатларни ҳатто тахмин ҳам қила олмаймиз. Ўртоқлар бизни кутаëтган даҳшат кўламини тахмин ҳам қила олмаяпсизлар¸ айниқса¸ бизнинг президентнинг жиловсиз характерини ҳисобга олсак. Эртага бизни қамашади. Эртага сизни қамашади.”

Шуҳрат ака бу оташин нутқини ирод этганида мен ҳам ўша мажлислар залининг энг биринчи қаторида – у нутқ сўзлаётган минбар ёнида – Ислом Каримов ва бошқа Ҳайъат раҳбарларининг шундоққина рўпарасида ўтирган эдим.

Мен бугун бу мажлис тафсилотларига тўхталиб ўтирмоқчи эмасман. Бу ҳақда “Оқланмаган ишонч қиссаси” номли китобимда батафсил ёзилган ва у “Дунё ўзбеклари”да эълон қилинаяпти.

Мен бугун ўша – бундан салкам йигирма йил муқаддам айтилган сўз учун Шуҳрат Нусратовни қамашганларини, қамашганда ҳам номардларча қамашганларини айтмоқчиман, холос.

Ўша сессиядаги тарихий нутқидан кейин кўп ўтмай Шуҳрат акани ҳам ошдан олишган эди. Лекин ўша пайтда у кишига тегинишмади. Бу билан Ислом ака ўзининг бағри кенг ва кечиримли одам эканин яна бир маротаба исботлади.

Орадан ўтган қатор йилларда Шуҳрат ака сиёсатдан узоқлашиб, ҳеч нарсага аралашмай, тинчгина ўз бизнесини қилиб юрган эди.

Мен хориж эллар сари юз тутишдан олдин ТТЗ тарафлардаги Шуҳрат аканинг тинч ва сокин қаҳвахонасига бориб, икки кружкадан пиво ичиб, у киши билан дардлашиб, хайрлашган эдим.

Ўшанда у киши менга Президентдан миннатдор эканини, ўша айтган сўзлари аслида тўғри бўлгани учун ҳам мана ўн беш йилки, унга тегинишмаганини ажиб бир қониқиш ва миннатдорлик билан баён қилган эди.

Орадан йиллар ўтди.

Мени тақдир олис Канада тарафларга етаклаб келди.

Ўзбекистон мустақиллигининг йигирма йиллиги муносабати билан (2011 йил ҳақида гап кетаяпти)”Ўзбеккино” ҳужжатли фильмлар студияси тасвирга туширган ўтган кунларимиз ҳақидаги фильмнинг энг сўнгги, мукаммал нусхасини кўриб, розилигини олиш учун давлат раҳбарининг эътиборига ҳавола этишади.

Фильмда тилган олинган ўша тарихий еттинчи сессия ҳақидаги лавҳаларни кўраркан, Президент экрандаги Шуҳрат Нусратовга кўзи тушиб, бир оғиз: “Бу ҳалиям борми?” деган, холос.

Уни қаманглар ёки йўқ қилинглар демаган. Фақат “Бу ҳалиям борми? Нима иш қилаяпти ҳозир?” деб сўраган. Тамом!

Давлат раҳбарининг шу биргина сўзи унинг тинч ва сокин ҳаётини заҳар ва заққумга айлантирди.

Молиявий ишкалликлар боис ҳибсга олинган Шуҳрат ака етти йиллик қамоқ жазосига юз тутганини биз яқинда Навий қамоқхонасига бориб, уни кўриб, ҳолидан хабар олиб қайтган умумий танишимиздан эшитиб билдик.

Нима бўлганда ҳам мен Ислом Каримовни яхши билган ва у кишининг характерини мукаммал ўрганган журналист сифатида шуни айтишни истардимки, давлат раҳбарининг атрофидаги – оёғи остидан нарини кўра олмай қолган сиёсий лўттибозлар, “Саллани келтир деса, каллани олиб келадиган” мулозимларнинг айби туфайли Шуҳрат ака ноҳақ қамалган.

Ўн беш йил индамаган мамлакат раҳбари йигирманчи йилда ушлаб қаманглар деб айтмаса керак.

Нима бўлганда ҳам биз йўлини қилиб, Ўзбекистон Олий Кенгашининг жасоратли ва оташин депутати Шуҳрат Нусратов ноҳақ қамалганини Президентга етказишимиз, унинг зудлик билан озод этилишига эришишимиз лозим.

Агар Ислом Каримов ўзига бир пайтлар ўша оташин сўзларни айтиб, қайсидир маънода шаккоклик қилган Шуҳрат аканинг қамалганини эшитса, ўша заҳотиёқ уни озод қилишга кўрсатма беришига ва уни ҳибсга олганларни жазолашига ишонаман.

Чунки бир пайтлар Олий Мажлис сессиясида унга кескин ва танқидий гапларни айтган одамнинг қамалиши ўзига обрў келтирмаслигини Президент яхши билади.

Агар хориждаги оммавий ахборот воситалари (“Озодлик”, “ББС”, “Америка овози”, “Немис тўлқини”, “Машҳад”) ҳам бир овоздан собиқ парламент депутатининг ноҳақ қамалишига нисбатан ўз холис муносабатини билдирсалар ва бизнинг бу овозимиз Ўзбекистон раҳбарига етиб борса (етиб боришига мен ишонаман), Шуҳрат Нусратовнинг қамоқдан озод қилинишини кутиш мумкин.

Чунки у кишининг қамалиши хато бўлган ва бу хатони Ислом ака тўғрилашига негадир менинг ишонгим келади.

Шунинг учун ҳам, агар таъбир жоиз бўлса, бу – ўксик мақолани биринчиси деб билайлик-да, яхши ва ёруғ кунларда – у киши қамоқдан чиққанидан сўнг, иккинчи – табрик мақолани ҳам ёзиш бизга насиб этсин, илоҳим…»

Исмат Хушев,
«Дунё ўзбеклари» Бош муҳаррири

29 август, 2012 йил, Торонто шаҳри, Канада»

10 шарҳ

1. Исмат Хушевга
   04/25/2016 at 9:10 AM  (Edit)

   Жуда яхши ва самимий мақола ёзилган. Лекин Марат Захидов ҳар доимгидек ҳукуматга ёқиш ва оқни қора дейиш илинжида. У бутун умр шундай яшаб келди. Бундан кейин ҳам шу тарзда яшаса керак. Афсус. Афсус. Афсус.

   REPLY
2. Тошкентлик
   04/23/2016 at 3:41 AM  (Edit)

   Исмат Хушев тўғри ёзган, шуҳрат нусратовни президент эмас, унинг Рашид Қодировга алоқадор бўлган бизнес ҳамкорларидан бири қаматтирган. Унинг кимлигини Шуҳрат ва унинг оиласидагилар яхши билишади.

   REPLY
3. Ўқитувчи
   04/23/2016 at 3:38 AM  (Edit)

   Исатжонни жуда ҳурмат қиламан, истеъдодига тан бераман. Очиқ кўнгил, юраги тоза, самимий инсон. Лекин негадир то ҳануз Ўзбекистонда бўлаётган адолатсизликларнинг асосий сабабчиси ва ҳомийси Ислом Каримов бир четда қолиб, айбни фақат унинг атрофидагиларга юклайди. Агар у ана шу кўзбўямачиликдан қутулса ва асл айбдор ким эканини очиқ ойдин айтадиган бўлса, унга тенг келадиган журналист бўлмасди. Қалами кучли, сўзи ўткир бўлиш билан бирга жасоратли ҳам бўлиш керак одам деган. Шахсан мен Шуҳрат Нусратовни Президент қамаганига заррача ҳам шак-шубҳа қилмайман. Шунча нарсани билган Исматжон наҳот шу оддий ҳақиқатни билмаса…

   REPLY
4. Исмат Хушевга
   04/22/2016 at 8:48 PM  (Edit)

   Ҳамма гапларингизга қўшиламан. Фақат Ислом Каримов бу гап-сўздан бехабар эди деган фикрни ўйлаб кўриш керак бўлади…

   REPLY
5. Исмат Хушевга
   04/22/2016 at 7:40 AM  (Edit)

   Яхши мақола. Фақат нега унинг қамалишидан президент бехабар деб ўйлайсиз? Асосингиз борми шундай деб фикр юритишга? Агар веский ва ишонарли асосингиз бўлса, айтинг, биз ҳам билайлик. Лекин мақолага ва ундаги таҳлилга, самимийликка гап йўқ. Фақат мана шу биргина савол кўнгилга ғашлик солиб турибди, холос…

   REPLY
6. марат
   04/21/2016 at 12:45 AM  (Edit)

   В горном деле существует понятие “горный удар”. Такое явление бывает в щахтах, например. Одно время взрывались стаканы с грячей водой.По принципу где тонко, там и рвётся. Точно также и с зубами. Бор машина, загнивание… всё это влияет на внутренние напряжения, нарушение баланса внетренних сил. Вот и всё. захидов марат

   REPLY
7. Малик
   04/20/2016 at 10:01 PM  (Edit)

   Исмат ака, Сизга каттакон раҳмат. Шуҳрат аканинг яқин қариндошлари бу мақолани ўқиган эканла, Сиздан жуда хурсандла…

   REPLY
8. марат
   04/20/2016 at 10:00 PM  (Edit)

   Шухрата давно надо освободить. Есть более серьёзные жулики предприниателию НО. У меня есть к нему вопрос. КТО РУКОВОДИЛ ИМ А ТАКЖЕ ВСЕМ ПРОЦЕССОМ 30 СЕНТЯБРЯ 1991 Г. НА СЕССИИ ВЕРХОВНОГО СОВЕТА? ТОЛЬКО ЧЕСТНО. Я ПРОСТО ТАК ТАКИЕ ВОПРОСЫ НЕ ЗАДАЮ. ЗАХИДОВ М.

   REPLY
9. furqat
   04/20/2016 at 4:42 AM  (Edit)

   Ассалому алайкум! Исмат ака шу инсонни расми архивларизда йук эканда. Гуглда хам йук экан.

   “Дунё ўзбеклари”дан: Топишга ҳаракат қиламиз, дўстим…

   REPLY
10. O’zbekxan
    04/20/2016 at 2:39 AM  (Edit)

    Исмат ака биламиз сиз биринчилар қатори Шуҳрат акани қамоқдан озод этишни президентга мурожат қилиб ёзган эдингиз. Назаримда Ўзбекистон ёпиқ жамият бўлгани учун бундай мурожат аста секинлик билан етиб борди. Каримов яратган ута ёпиқ бошқарув системаси ўзига қарши ҳаm ишлайди. Сизнинг мана шу мақолангиз, Озодлик ва ББС радиоларининг чиқишлари барибир ёрдам берди деб ўйлайман.»

«Дунё ўзбеклари»да бундан етти йил муқаддам берилган мақола ва унга келган изоҳлар билан танишдингиз…

3.

Лекин минг афсуски, жаҳлдор ва қасоскор Ислом ака ҳаётлик чоғида ўзининг бу қўпол хатосини тўғрилашга шошилмади.

Бу хато, орадан йиллар ўтиб, Каримовнинг ўлимидан сўнг унинг ўрнига келган Ўзбекистоннинг янги ва одил, яхши ва софдил Президенти Шавкат Миромонович Мирзиёев томонидан тўғриланди.

2016 йилнинг 18 апрель душанба куни Навоий шаҳридаги қамоқхонада тутқинлиқ қисматини ўтаётган 69-ёшли Шуҳрат Нусратов  муддатидан олдин озодликка чиқарилди.

Ўзбекистон Олий Суди, унга қўйилган айблар мутлақо асоссиз бўлгани боис, уни тамомила оқлаш ҳақида адолатли ҳукм чиқарди. Ҳақиқат қарор топди. Лекин бу адолат ва диёнат тантанаси учун Шуҳрат Нусратовнинг 27 йиллик ёш ва навқирон умри хазон бўлди. У энг гуллаган ва куч ғайратга тўлган йигитлик даврини давлат ва жамият ҳаётидан тамомила узоқлаштирилган ҳолда —  ишсизлик ва эрксизликда ўтказди.

Эслатиб ўтамиз, у бундан йигирма беш йил муқаддам — 1991 йил Ўзбекистон Олий Кенгашининг 7-сессиясида Каримовга қарата ўша машҳур ва оташин нутқини ирод этган эди.

Ва биз мақола сўнггида билдирган умид —  «…агар таъбир жоиз бўлса, бу – ўксик мақолани биринчиси деб билайлик-да, яхши ва ёруғ кунларда – у киши қамоқдан чиққанидан сўнг, иккинчи – табрик мақолани ҳам ёзиш бизга насиб этсин, илоҳим…» — ниҳоят бизга бугун насиб этди.

Шунисига ҳам шукр…

Сўнг сўз ўрнида:

Сиёсатчи Шуҳрат Нусратов ноҳақ қамоқда ётган пайтда журналист Шароф Убайдуллаев «Дунё ўзбеклари» нашри билан Озодлик ва ББС радиоларига берган интервьюларида: «Ўзбекистонда Каримов даврида қамалганлар орасида энг тоза ва ҳалол, иймон-эътиқодлиси — Шуҳрат Нусратов эди!» деб  гапиргани ҳали ҳануз қулоқларим остида жаранглаб турибди.

Шуҳрат Нусратов бир пайтлар Тошкент шаҳар партия комитетида пропаганда ва агитация бўлими мудири эди. У ўз хизмат вазифаси ваколатидан келиб чиқиб, Шароф Убайдуллаев Бош муҳаррир бўлган «Тошкент оқшоми» газетасини бевосита кузатарди ва назорат қиларди.

«Ундаги ақл ва заковат, сабр ва синоат, одиллик ва софдиллик, қобиллик ва холислик мени ҳамиша ўзига мафтун этган. Бугун унинг Олий Суд  ҳукми билан тамомила оқланиб, яна давлат ва жамоат ишларига жалб этилгани — Шавкат Мирзиёев томонидан унга нисбатан амалга оширилган айни юксак инсоний фазилатларнинг гўзал бир намойишига ўхшайди.

Бу — бугунги Президент сиёсатининг адолатли эканига яна бир ёрқин мисол…

Исмат Хушев,

«Дунё ўзбеклари» Бош муҳаррири,

25 декабрь, 2018 йил, Торонто шаҳри, Канада

Шуҳрат Нусратов 1991 йилда Олий Кенгаш сессиясида Миллий хавфсизлик хизматини шахсан президентга бўйсундиришга қарши гапирганди.

“Разведка ва контрразведка органлари барча техник воситалари билан биргаликда битта одам¸ яъни Каримовнинг қўлига бериб қўйилмоқда. Бу мумкин бўлмаган бир нарса. Бунга сира йўл қўйиб бўлмайди. Агар бунга йўл қўйсак¸ бизни 37- 40 йиллардагидек қатағонлар кутади. Оқибатларни ҳатто тахмин ҳам қила олмаймиз. Ўртоқлар бизни кутаëтган даҳшат кўламини тахмин ҳам қила олмаяпсизлар¸ айниқса¸ бизнинг президентнинг жиловсиз характерини ҳисобга олсак. Эртага бизни қамашади. Эртага сизни қамашади”, деган эди 1991 йилда Ўзбекистон парламенти минбаридан туриб Нусратов.

«Дунё ўзбеклари» учун махсус