Yulduz Usmonova — Meni olib keting (Abdulla Oripov she’ri) 2017
«Дунё ўзбеклари»дан:
Юлдуз Усмонова яқинда Абдулла Ориповнинг «Мени олиб кетинг Ўзбекистонга!» номли машҳур шеърини қўшиқ қилибди. Раҳмат.
Лекин бу шеър тарихини билмагани боис, ашула айтишдан олдин: «Бу шеър Абдулла аканинг ўлимидан олдин ёзилган энг сўнгги шеъри» деб мухлисларга тақдим этди.
Бу мутлақо нотўғри гап. Юлдуз Абдулла Ориповдек улуғ ва бетакрор шоир ижодига мурожаат қиларкан, унинг шеърини «Ўлимидан олдин ёзилган» деб айтишдан олдин, бу шеърнинг яратилиш тарихи билан жиддий қизиқб кўриши керак эди.
Бу шеър аслида 1981 йил Москванинг Склифасофский касалхонасида ёзилган. Ўшанда Абдулла Орипов СССР Ёзувчиларининг навбатдаги съездида иштирок этган ва Ўзбекистонга қайтар чоғи, «Россия» меҳмонхонасидан аэропортга кетар пайти инфарт бўлиб қолганидан сўнг касалхонада дунёга келган шеър бу.
Бу ҳақда «Подшо эркатойининг саргўзаштлари» китобининг «Юракдаги чандиқлар» ёки иккинчи тарсаки ва биринчи инфаркт» номли бобда батафсил ёзилган.
Юлдуз Усмонова шак шубҳасиз — истеъдодли хонанда. Лекин кейинги пайтда унинг яна олдингидек кўп гапириб, бўлар бўлмас изоҳлар ва тушунтиришлар бериши одат тусига кирди. Хонанда қўлига микрафон олиб, саҳнага чиқаркан, юрагидаги ҳис туйғуларини жиловлаб, ашуласини айтиши керак.
Абдулла Ориповнинг шеърини «Ўлимидан олдин ёзилган!» деб кўр-кўрона башорат қилишдан олдин, шоирнинг оила аъолари ё адабиётшунос олимлар ва шеърпараст мухлислари билан бир-ров маслаҳатлашса, яхши бўларди…
Сўнгсўз ўрнида:
Муқаддас Қуръони Карим китобида: «Айтган гапингиз эмас, амалингиз ҳисоб» деган яхши ва ибратли бир гап бор. Тан олишимиз керак, Юлдуз Усмонованинг бу амали аслида жуда яхши ва ибратли. Мақсади — шоирни улуғлаш. Унинг руҳини шод этиш бўлган. Бунинг учун Юлдузхонимга раҳмат айтишимиз керак бўлади.
Лекин шу ерда бир аниқлик керак эди. Юлдуздек эл назарида турган юксак истеъдод соҳибаси Абдулла Ориповдек яна бир бетакрор истеъдод ижодига мурожаат қилиши, бу аслида хайрли ва савобли иш. Келажакда бу тарихий шеърнинг яратилиш тарихи нотўғри талқин қилинмаслиги учун бир жузъий аниқлик зарур эди — биз шуни қилдик. Бундан Юлдузхоним ранжимаслиги ва бизга маломат тошини отмаслиги керак.
Яна бир бор таъкидлаймиз: Бу ажойиб шеър шоирнинг энг сўнгги ижоди эмас, балки ўлимидан 36 йил аввал, 1981 йил Москвада ёзилган. Бу шеърни биринчи маротаба шахсан мен — Исмат Хушев «Ўзбекистон адабиёти ва санъати» газетаси Бош муҳаррири Одил Ёқубовга телефон орқали ўқиб берганман. Шеърни эшитган Одил ака машбюродан Саодат исмли қизни чақириб, уни кўчиртирган, мен телефонда диктовка қилиб турганман…
Юлдуз Усмонова шак шубҳасиз ўзбек халқининг эрка ва тантиқ, суюкли санъткори. Унинг ҳар бир қўшиғи, Абдулла Ориповнинг дилбар шеърлари каби, миллат юрагида яшайди. Шу маънода унинг Абдулла Орипов ижодига мурожаат қилишини аслида табриклаш керак. Таҳсинга сазовор иш бу.
Икки буюк истеъдоднинг ижоди бирлашиб, бу қўшиқнинг парвози янада баланд ва сервиқор бўлишига шубҳа йўқ. Келажакда бу улуғ ва тарихий шеърнинг яратилиш талқинида битта ноаниқлик юзага келмаслиги учун жузъий аниқлик киритишга зарурат борлиги учун ёздик бу мақолани.
Юлдузхоним бизни тўғри тушунадилар ва ранжимайдилар деб умид қиламиз…
Исмат Хушев,
«Дунё ўзбеклари» Бош муҳаррири,
Торонто шаҳри, Канада, 24 июнь, 2017 йил….
Yulduz Usmonova — Meni olib keting (Abdulla Oripov she’ri) 2017
«Дунё ўзбеклари» учун махсус
Юлдуз ни тугри танкид килибсиз
Исмат ака, сизнинг ушбу мақолангизга кўпчилик эмоцияларига эрк бериб бўлар-бўлмас гапларни ёзиб ташлабди. Менга қолса феъли атвори орқасидан панд еган ва 10 йил катта саҳналарга чиқолмаган халқ артистимизга концертнинг 14-кунида мухлислари кўнглини овлаш учун томошадан 15 минут олдин басталаган ушбу қўшиғи учун фақат раҳмат деган бўлар эдим. Шеърни унга тутқазганлар шунақанотўғри изоҳ берган бўлиши керак. Бунга аниқлик киритиш учун ҳеч бўлмаса хонанданинг менежери билан телефонда гаплашиб кейин мақолангизни чоп этсангиз тўғри бўлмасмиди. Ахир яхши бир мусиқий асарнинг бунёдга келгани ва минглаб кўнгилларга маънавий-эстетик завқ бера олгани ҳаммасидан муҳимроқ эмасми. Ишонаманки, Усмонова хоним бу изоҳнинг саҳиҳ эмаслини билса, кейинги чиқишларида бундай хатога йўл қўймайди. Айтмоқчи бўлганим шуки лой чаплашдан осони йўқ. айниқса хонандаларга. Миллий санъатимизни чет элларга ҳам намойиш этиб олқиш олаётганлар жуда кам. Шу сафдагилардан бири бўлмиш Ю.Усмоновага хайрихоҳ муносабатда бўлганимиз маъқулроқ кўринди менга. Мени тўғри тушунасиз деб ўйлайман. Мени ушбуларни ёзишга мажбур қилган нарса сизнинг хабарингиз эмас, балки жуда аҳмоқона тарзда йўлланган изоҳлар бўлди…
“Дунё ўзбеклари”дан: Садриддиннинг холислик ва босиқлик билан, ҳар икки томонга ҳам эҳтиром ва меҳр билан ёзган фикрини ўқиб ўйланиб қолдик. Ростдан ҳам унинг гапларида жон бордек. Юлдуз Усмонова очиқ кўнгил, самимий ва табиий инсон. Унга олиб келиб беришган ва саводсизларча: “Бу Абдулла Ориповнинг ўлимидан олдин ёзган энг сўнги шеъри!” деб айтишган кўринади. Юлдуз уларга ишонган, суриштириб, текшириб кўрмаган. Зотан, бунга унинг вақти ва имкони ҳам бўлмаслиги табиий. Агар ростдан ҳам шундай бўлса, биз суюкли ва бетакрор санъаткоримиз Юлдузхоним Усмоновага чин юракдан муваффақият тилаб, унинг ижод парвозлари янада юксак бўлишини тилаб қоламиз…
Исмат Хушевнинг жасорат билан ёзган ушбу қисқагина мақоласини ўқиб, каттакон бир китоб ўқигандек таассуротга эга бўлдим…
Хурматлилар, ахир ўлимидан олдин ёзмай, ўлганидан кейин ёзармиди…
Яхши ва ўринли танбех бўлибди.
Хонанда сўз маъсулятини хис қилиши лозим. Бу борада раҳматли Комилжон ака шогирдларига тинмай таъкидлар эдилар.
И.Хушев, хонанда Жаҳонгир Отажонов жуда топиб айтган “Юлдуз яхши хонанда-ю, лекин уни Худо фаросатдан қисган” деб.
60 га яқинлашган, ҳожи бўлган Юлдузнинг минглаган мусулмон мухлисларининг олдига кийиб чиқадиган кийимларини кўрсангиз Жаҳонгирнинг гапларига икки карра ишонасиз.
Жулдузханум турклардан кайтдими, яна узбакларга колибдида бе фаросат жонвор.
48та эрга тегиб томи кетибди бу кари машшокни маддохни.халкимизга урнак булишга хакки юк бу луттибоз санаткорларни
Ха , уша кизикарли вокани укиган эдим. А. Орипов урс духтирлари момилалари, икки эллик шифохонадан ёзиб чикарган номалари ва талаба Исмат акани тухумга пиёзни ковуриб гамхурлик этганларигача батафсил кизикарли баён этилган.
Ю. Усмоновага келсак аввал Гули угрига атаб ашулла айтди, ха деганда ижобий натижа булавермаганидан И. Каримовни подшо деб ялоклик этганини хали хеч ким эсидан чикармаган булса керар.
Исмат ака. Юлдуз Усмоновани..хайдаб юбориш керак…у Узбекистонди ёмонлаб туркияга кетаман деб… Туркиия да уни овози эшитилмади…у Ватан хоини….уни унвонларини хам бекор килиш керак…
Пастда минглаб томошабин қарсак чалиб, қийқириб турса ҳар қандай киши ўзини донойи даврон ҳис қилса керак ёки кайф ҳолатини беради, оддий психология…
Ундан ташкари доим Абдулла ака шеърининг охирига йил ва число куярди…
Жуда хайрон колдик бизлар хам!! Девоналаримиз кушигиниям бир армани йигит езган деб, узбек шоирининг ( исми эсимда йук, Сардор интервью олган) шеъри экан!!
Кушигини индамай айтавермайдими, бирам кийинги пайтда кушикчилар хадеб акл бераверади!!!!
Отам ( Оллох рахмат этган булсин ) ашулла урнига куп гапирадиган хупизларга мадда ( маддох) деб куйар эдилар. Хакикатдан хам ашулачилар нутк сузлашлари урфга айтанган.
Ismat aka bunaqa sharmandalikni aksariyat “san’atchilar”da kuzatish mumkin. Labini cho’zdirib, yuzini torttirib, teleekranda aql o’rgatuvchilarini asti so’ramang. Xonim bu she’rni avvalroq o’qimagani saviyadan darak beradi.
Юлдуз Усмонова чегариси йук бе фаросат жонвор десак муболага булмайди. Сабаб хаттоки пайгамбаримиз Мухаммад алейхи саломдек азиз инсонни тушимда манга гитара ушлатиб кетган Юлдуз сан кушик куйлашинг керак деб деган эди Саййод ком журналистига берган интервисида.