3 октябрь куни халқ депутатлари Тошкент шаҳар кенгаши шаҳар маҳаллий бюджетининг 2024 йил биринчи ярим йиллиги якуни бўйича ижроси юзасидан ҳисоботни эълон қилди. «Dunyouzbeklari.Com» ҳужжатни ўрганиб чиқди.
Олти ой ичида пойтахт иқтисодиёти (ялпи ҳудудий маҳсулот) ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 10.2 фоизга ўсиб, 107,7 трлн сўм ёки 8,5 млрд долларга етди. Хизмат кўрсатиш соҳасининг ЯҲМдаги улуши 62,2 фоизга (2023 йилнинг биринчи ярмида 61,1 фоизни ташкил этган), саноатники 29,6 фоизга (22,4 фоиз), қурилишники 8,2 фоизга (9,2 фоиз) етди.
Хизматлар ҳажми 17,1 фоизга ошиб, 114,4 трлн сўмни ташкил этди. Хизматларнинг катта улуши Олмазор (18,5 фоиз), Яккасарой (18,2 фоиз), Мирзо Улуғбек (18 фоиз) ва Янгиҳаёт (17,7 фоиз) туманларига тўғри келади.
Саноат маҳсулотлари ишлаб чиқариш 9,6 фоизга ошиб, 68,9 трлн сўмни ташкил этди. Саноат маҳсулотлари ишлаб чиқаришнинг асосий қисми Яшнобод (21 фоиз), Сергели (11,6 фоиз) ва Чилонзор (8,7 фоиз) туманларига тўғри келади.
Қурилиш ишлари ҳажми 19,3 трлн сўмга етди.
Тошкент шаҳрининг умумий республика бюджети 19,35 трлн сўмни ташкил этди, бу прогнозга нисбатан 2 фоизга кўп ҳисобланади. Республика бюджетининг орттириб бажарилган қисмидан Тошкент шаҳар маҳаллий бюджетига 25,6 млрд сўм маблағ ўтказиб берилди.
Республика бюджетининг Тошкент шаҳри бўйича январь-июнь ойларидаги даромадлари 15,8 трлн сўмни ташкил этди ва бу прогноз қилинган кўрсаткичдан 3 фоизга кўп.
Тошкентнинг маҳаллий бюджетлари даромадлари 4 трлн 930 млн сўмни ташкил этди, бу прогнозга нисбатан 7 фоизга кўп. Айни вақтда айланмадан олинадиган солиқ бўйича тушумлар прогнозга нисбатан 3 фоизга кам бўлди — 432 млрд сўм (443 млрд сўм ўрнига). Даромад солиғидан 373 млрд сўм (-2 фоиз), йиғимлардан 141 млрд сўм (-18 фоиз), дивидендлардан — 107 млрд сўм тушум қайд этилди (-11 фоиз).
Шу билан бирга, даромад солиғи бўйича тушумлар 818 млрд сўмни ташкил этди, бу прогнозга нисбатан 29 фоизга кўп. Юридик шахсларнинг мол-мулк солиғидан 842 млрд сўм (+3 фоиз), юридик шахслардан олинадиган ер солиғидан 484 млрд сўм (+8 фоиз), жисмоний шахсларнинг мол-мулк солиғидан 279 млрд сўм (+18 фоиз), якка тартибдаги тадбиркорлар даромадларидан олинадиган солиқдан 69 млрд сўм (+4 фоиз), давлат божидан 306 млрд сўм (+16 фоиз) ва бошқа даромадлардан 242 млрд сўм (+27 фоиз) тушум қайд этилди.
| № | Харажатлар йўналиши | Режа | Ижро | Неча фоизга бажарилгани |
| I | Ижтимоий соҳа ва аҳолини ижтимоий қўллаб-қувватлаш | 2464.30 | 2390.4 | 97% |
| 1 | Маориф | 515.6 | 476.3 | 92% |
| 1.1 | — Мактабгача таълим | 161.4 | 150.2 | 93% |
| 1.2 | — Умумий таълим | 292.4 | 273.5 | 94% |
| 1.3 | — Кадрлар тайёрлаш | 61.8 | 52.6 | 85% |
| 2 | Соғлиқни сақлаш | 1053.1 | 1047.5 | 99% |
| 3 | Маданият ва спорт | 152.4 | 131.1 | 86% |
| 3.1 | — Маданият | 66.1 | 54.5 | 82% |
| 3.2 | — Спорт | 86.3 | 76.6 | 89% |
| 4 | Фан | 1.3 | 1.2 | 90% |
| 5 | Озодликдан маҳрум этиш жазосини ўтаб бўлган фуқароларга дастлабки ижтимоий-моддий ёрдам пакети | 0.5 | 0.1 | 18% |
| 6 | Давлат мукофотлари | 4.5 | 1.2 | 28% |
| 7 | Пенсионерлар учун метрода бепул ҳаракатланиш харажатлари | 293 | 289.6 | 99% |
| 8 | Жамоат транспорти учун субсидиялар | 406.2 | 405.8 | 100% |
| 9 | Давлат органлари ёки уларнинг мансабдорларининг ноқонуний ҳаракатлар туфайли етказилган зарарни қоплаш | 35 | 35 | 100% |
| 10 | Чернобил фалокатини бартараф этишда қатнашганларни ижтимоий ҳимоя қилиш | 0 | 0 | 0% |
| 11 | Ижтимоий кўникма марказлари | 2.7 | 2.5 | 95% |
| II | Иқтисодиёт (ободонлаштириш) | 1929.20 | 1872.5 | 97% |
| III | Марказлаштирилган инвестициялар | 223.2 | 158.6 | 71% |
| IV | Давлат бошқарув органларини сақлаш | 360.1 | 364.1 | 101% |
| V | Фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органларини сақлаш | 2.9 | 2.9 | 100% |
| VI | Захира жамғармаси | 93.5 | 65.8 | 70% |
| VII | Бошқа харажатлар | 1262 | 1324.8 | 105% |
| ЖАМИ ХАРАЖАТЛАР | 6335.2 | 6179 | 98% |
Маҳаллий бюджет харажатлари 6,18 трлн сўмни (прогноздан 2,5 фоизга кам) ташкил этди, шундан 2,39 трлн сўми (барча харажатларнинг 38,9 фоизи) ижтимоий харажатларни молиялаштиришга йўналтирилди, бу 2023 йилнинг биринчи ярмига нисбатан 17,1 фоизга кўпроқ (2,04 трлн сўм). Шунга қарамай, бу йўналишдаги харажатларга режалаштирилган прогноздагидан 73,9 млрд сўм (-3 фоиз) камроқ пул сарфланди.
Жумладан, таълим соҳасига йил бошида режалаштирилганидан 39,3 млрд сўм камроқ — 476,3 млрд сўм (-7,6 фоиз) йўналтирилди:
- мактабгача таълим — 150,2 млрд сўм (-11,2 млрд сўм ёки -6,9 фоиз);
- умумий таълим — 273,5 млрд сўм (-18,9 млрд сўм ёки -6,5 фоиз);
- кадрлар тайёрлаш — 52,6 млрд сўм (-9,2 млрд сўм ёки -14,9 фоиз).
Ҳисоботда 4 та мактабни қуриш, реконструкция қилиш ва капитал таъмирлаш учун маҳаллий бюджетдан 34 млрд сўм ажратилгани қайд этилган. Бу 2023 йилнинг биринчи ярмида шу каби ишлар учун ажратилган маблағдан уч баравар кам. Ўшанда мактабларни қуриш ва таъмирлаш ишларига 107,1 млрд сўм ажратилганди (бу ҳам режалаштирилган кўрсаткичдан 21 фоизга кам бўлган).
Биринчи ярим йилликда 5 та тиббиёт муассасасидаги қурилиш-таъмирлаш ишларига 14,4 млрд сўм маблағ ажратилди. Ўтган йилнинг шу даврида бу ишлар учун 6 та тиббиёт муассасаси ва тиббий-ижтимоий муассасасига 49,9 млрд сўм (3,5 баробар кўп) маблағ ажратилган.
Соғлиқни сақлаш соҳаси харажатлари прогнози деярли тўлиқ (99 фоиз) бажарилган — 1,05 трлн сўм.
Маданият ва спорт соҳасига 131,1 млрд сўм ёки прогнозга нисбатан 21,3 млрд сўм ёки 14 фоизга кам маблағ ажратилди.
Пенсионерларнинг метрополитенда бепул ҳаракатланиши учун 289,6 млрд сўм, жамоат транспортига субсидиялар учун 405,8 млрд сўм ажратилди.
Ободонлаштиришга харажатлар 1,87 трлн сўмни ташкил этиб, режалаштирилганидан 56,7 млрд сўмга ёки 3 фоизга камроқ бўлди.
Шу билан бирга, давлат органларини сақлаш 4 млрд сўмдан кўпроққа тушди — прогнозда 364,1 млрд сўм (+1 фоиз) эди.
Қандай харажатлар эканига аниқлик киритилмаган «бошқа харажатлар» банди 62,8 млрд сўмга — 1,32 трлн сўмгача (+5 фоиз) ошди.
Қўшимча манбалар ҳисобидан харажатлар (млрд сўм)
| № | Харажат банди | Ижроси |
| I | Ижтимоий соҳа ва аҳолини ижтимоий қўллаб-қувватлаш — жами | 29 |
| 1 | Маориф | 13,1 |
| 2 | Мактабгача таълим муассасаларини таъмирлаш ва моддий-техник жиҳозлаш | 1,2 |
| 3 | Умумтаълим муассасаларини таъмирлаш ва моддий-техник жиҳозлаш | 11,9 |
| 4 | Соғлиқни сақлаш муассасаларини таъмирлаш ва моддий-техник жиҳозлаш | 0,9 |
| 5 | Маданият ва спорт | 14,4 |
| 6 | Маданият муассасаларини таъмирлаш ва моддий-техник жиҳозлаш | 6,7 |
| 7 | Спорт муассасаларини таъмирлаш ва моддий-техник жиҳозлаш | 7,7 |
| 8 | Тошкент метросида пенсионерларни ташиш учун компенсация | 0,2 |
| 9 | Ижтимоий мослашув марказлари | 0,4 |
| II | Иқтисодий харажатлар | 23,6 |
| 1 | Тошкент шаҳридаги ободонлаштириш ва кўкаламзорлаштириш ишлари | 23,6 |
| III | Марказлаштирилган инвестициялар | 43,4 |
| 1 | Марказлаштирилган инвестициялар | 16,5 |
| 2 | Тошкент шаҳридаги объектларни таъмирлаш ва қуриш | 4,2 |
| 3 | Маҳалла бюджетининг қўшимча манбалари ҳисобидан қурилиш | 22,6 |
| IV | Давлат органларини сақлаш (моддий-техник базасини ривожлантириш ва моддий рағбатлантириш) | 107,7 |
| V | Бошқа харажатлар | 670 |
| 1 | Ички ишлар органларининг моддий-техника базасини модернизация қилиш | 0,6 |
| 2 | Мудофаа бошқармаси ва бўлимларини сақлаш харажатлари | 7,3 |
| 3 | Open Budget лойиҳаси | 75,2 |
| 4 | Тошкент шаҳри маҳаллий бюджетига республика бюджетидан жалб қилинган ссудаларни қайтариш | 404,4 |
| 5 | Ҳокимлик қошидаги «Ёшлар дафтари» ва «Аёллар дафтари» жамғармаларига йўналтирилган маблағлар | 8,1 |
| 6 | Бошқа муассасалар ва тадбирларни маҳаллий бюджет ҳисобидан молиялаштириш | 172,9 |
| 7 | Тошкент шаҳрида ички йўлларни қуриш ва таъмирлаш харажатлари | 1,5 |
| УМУМИЙ ХАРАЖАТЛАР | 873,5 |
Кенгаш маҳаллий бюджетнинг қўшимча манбалари ҳисобидан январь-июнь ойларида қилинган харажатларни ҳам эълон қилди.
Болалар боғчаларини таъмирлаш ва уларнинг моддий-техник базасини яхшилашга қўшимча 1,2 млрд сўм, мактабларга 11,9 млрд сўм, тиббиёт муассасаларига 0,9 млрд сўм маблағ ажратилди.
Ободонлаштириш ва кўкаламзорлаштириш ишларига қўшимча 23.6 млрд сўм, давлат аппаратини сақлаш харажатлари учун 107,7 млрд сўм маблағ йўналтирилди.
«Бошқа харажатлар»га қўшимча 670 млрд сўм йўналтирилди, шу жумладан, республика бюджетига илгари жалб қилинган ссудани қайтариш учун 404,4 млрд сўм, шунингдек, бошқа муассаса ва тадбирларни молиялаштириш учун 172,9 млрд сўм сарфланди.
Эслатиб ўтамиз, 2022 йилнинг олти ойи якуни бўйича ҳокимлик ободонлаштириш ишларига режалаштирилган 572 млрд сўм (+37 фоиз) ўрнига 784 млрд сўм сарфлаганди. 2023 йилнинг 1-ярим йиллигида бу харажатлар 456.1 млрд сўмгача (-160,7 млрд cўм, -26 фоиз) қисқарди. Шу билан бирга, ошкор этилмайдиган, 293.6 млрд сўм сарфланган (режага нисбатан 99.3 млрд сўм кўп, +51 фоиз) «бошқа харажатлар»дан маблағ тежалмаган. Ўшанда давлат органларига (247 млрд сўм, +11,9 млрд сўм ёки +5 фоиз), маҳаллалар инфратузилмасини яхшилашга (92,2 млрд сўм, +20,6 млрд ёки +29 фоиз) ва маҳаллий бюджетнинг қўшимча манбалари ҳисобидан қурилиш ишларига (134,5 млрд сўм, +35,2 млрд сўм ёки +35 фоиз) харажатлар ҳам ошган.