Ўзбекистон Давлат солиқ қўмитаси 2024 йилда давлат ва хусусий сектор бўйича мамлакатдаги энг кўп солиқ тўлаган топ-10 корхонани эълон қилди.
Инфографика: Давлат солиқ қўмитаси
Йил давомида 949 та йирик солиқ тўловчи салкам 123,3 трлн сўм солиқ тўлаган. Шундан 70,25 трлн сўми давлат улуши мавжуд бўлган 10 та йирик солиқ тўловчи ҳиссасига тўғри келган.
Давлат улуши мавжуд бўлган энг йирик топ-10 солиқ тўловчи
Энг кўп солиқ тўлаш бўйича ўнталик етакчиси «Навоий кон-металлургия комбинати» бўлди — 35,5 трлн сўм.
Кейинги ўринларни «Олмалиқ кон-металлургия комбинати» (10,8 трлн сўм), уран ишлаб чиқарувчи ва экспорт қилувчи «Навоийуран» (4,6 трлн сўм), «Ўзбекнефтгаз» нефть-газ компанияси (4,19 трлн сўм), аҳоли ва тадбиркорларни газ билан таъминловчи «Худудгазтаъминот» (4 трлн сўмдан ортиқ), давлатнинг газ импортчиси ва экспортчиси ҳисобланган UzGasTrade (3,87 трлн сўм) эгаллади.
Давлат улуши мавжуд бўлган йирик солиқ тўловчилар орасида еттинчидан ўнинчигача бўлган ўринларни UzAuto Motors (3,37 трлн сўм), «Шўртан газ-кимё мажмуаси» (1,43 трлн сўм), Ўзбекистон Миллий банки (NBU — 1,43 трлн сўм) ва «Ўзбектелеком» телекоммуникация компанияси (11 трлн сўм) эгаллади.
Топ-10 хусусий солиқ тўловчилар
Хусусий сектордаги 10 та йирик солиқ тўловчи томонидан 2024 йилда 8,68 трлн сўм тўланган.
Бу ўнталикдан UZBAT қўшма корхонаси доимий равишда биринчи ўринни эгаллаб келади (2024 йилда корхона 2,94 трлн сўм солиқ тўлаган). У 1994 йилдан буён тамаки маҳсулотлари ва таркибида никотин бўлган маҳсулотлар ишлаб чиқариш билан шуғулланади.
Иккинчи ўринни яна бир тамаки билан боғлиқ корхона — Tashkent Tobacco эгаллади (у бир йилда 1 трлн сўмдан ортиқ солиқ тўлаган.
Учинчи ўринни кутилмаганда 845,9 млрд сўм билан Gid License Plate хорижий корхонаси эгаллади. 2023 йил май ойида рўйхатдан ўтган Gid License Plate йилнинг биринчи чораги бўйича маълумотларда саккизинчи ўринда эди.
Мазкур корхона ҳақида мопед ва скутерларни давлат рўйхатидан ўтказишнинг вақтинчалик тартиби тўғрисидаги ҳукумат қарори лойиҳасида гап кетади. У ерда автомобиль рақамларини аукцион орқали оширилган ставкада сотишдан тушган маблағ тақсимотини ўзгартириш таклиф қилинган: ҳар бир рақамдан БҲМнинг 3,5 баравари Gid License Plate компаниясига, қолган сумманинг 80 фоизи давлат бюджетига ва 20 фоизи Ички ишлар вазирлигининг махсус жамғармасига. Бунга асос сифатида Вазирлар Маҳкамасининг 2023 йил 1 июлдаги 224−35-сонли автомобил рақамлари ишлаб чиқаришни хусусий секторга ўтказиш бўйича (жамоатчилик учун ёпиқ) қарори келтирилган.
ЙҲХХ компаниянинг фаолияти ва Вазирлар Маҳкамасининг ёпиқ қарорига оид бир неча бор қилинган мурожаатларни жавобсиз қолдирди.
Кейинги ўринда турли мураккабликдаги саноат ва технологик объектларни қуришга ихтисослашган Enter Engineering компанияси (844,4 млрд сўм) жойлашган. У мамлакатдаги деярли барча йирик лойиҳаларда пудратчи сифатида иштирок этади.
Бешинчи ўринни салқин ичимликлар ишлаб чиқарувчиси ҳисобланган Coca-Cola Ichimligi Uzbekistan (634,2 млрд сўм), олтинчи ўринни «Капиталбанк» (610,3 млрд сўм) эгаллади.
Еттинчи ўринга Beeline мобил алоқа оператори жойлашди (576,6 млрд сўм).
Кейинги ўринда яна бир банк — Hamkorbank турибди (539,9 млрд сўм).
International Beverages Tashkent (Pepsi ва бошқа ичимликлар ишлаб чиқарувчиси) тўққизинчи ўринни эгаллади (342,8 млрд сўм).
Ўзбекистонда Kia, Chery, Haval ва Hyundai Truck & Bus автомобилларини йиғиш ҳамда ишлаб чиқариш билан шуғулланувчи ADM Jizzakh автоконцерни 336 млрд сўм билан 10-ўринни эгаллади.
2023 йилнинг 11 ойлик маълумотлари билан солиштирганда нефть-сервис компанияси Eriell ва нефть-газ компанияси Sanoat Energetika Guruhi хусусий сектордаги энг йирик 10 та солиқ тўловчилар қаторидан тушиб қолган. Давлат секторидаги корхоналар рўйхатидан эса «Ҳудудий электр тармоқлари» ва «Иссиқлик электр станциялари» тушиб қолган.