Дунёда автократик кайфият кучайиб бораётган пайтда Европа Иттифоқи автократия ўқига муқобил очиқ ва демократик жамият бўлиб қолиши керак. Бу ҳақда ЕИнинг ташқи ишлар ва хавфсизлик сиёсати бўйича олий вакили Кая Каллас 3 февраль куни Брюссель шаҳрида бошланган Европа Иттифоқи элчилари анжуманидаги нутқида гапирди.
Кая Каллас Россиянинг Украинага қарши агрессиясига муносиб жавоб қайтариш ЕИ бош дипломати сифатидаги фаолиятида устувор йўналишларидан бири бўлишини таъкидлади.
«Муаммо шундаки, Россия чегараларимиздан бир неча юз километр нарида бизга қарши урушмоқда. Ушбу давлатнинг ракета ва дронлари чегараларимизни кесиб ўтди. Биз ушбу урушни тугатишга кўмак бермоғимиз лозим. Тинчлик Украинага муносиб тарзда қарор топиши учун биз Кремлни ўз мақсадларини ўзгартиришга мажбур қилишимиз керак. Улар фойдаланадиган ягона тил бу – куч тилидир. Европа иқтисодий жиҳатдан аллақачон кучли. ЕИ Россияни харажатлар ва ишлаб чиқариш бўйича ортда қолдириш учун етарли куч ва воситаларга эга. Бизга фақатгина сиёсий ирода зарур. Иттифоқчиларимиз билан янада кучлироқмиз. Буюк Британия, АҚШ ва Канада билан биргаликдаги ЯИМмиз Россиядан 25 баравар кўп. Барчамиз Россияга нисбатан янада кучли бўлишимиз керак», – деди ЕИнинг ташқи ишлар ва хавфсизлик сиёсати бўйича олий вакили.
Кремлга қарши жорий этилган санкциялар самара бераётганини қайд этган К.Каллас Россия ҳарбий машинаси ҳаракатига кўмак бераётган нефть ва газдан даромадларни тўхтатиш муҳимлигини айтган.
Қайд этилишича, Брюссель Украинанинг йирик донори сифатида 134 миллиард евро, жумладан, ҳарбий кўмак шаклида 50 миллиард евро ажратди. ЕИ бош дипломати фикрича, молиявий кўмак борасида янада кўпроқ ҳаракат қилиш имкони мавжуд.
К.Каллас АҚШнинг иттифоқчи сифатида ЕИ билан ҳамкорликдаги ўрнини юқори баҳолагани ҳолда, стратегик рақиб саналган Хитой билан муносабатда Россия билан юз берган хатони такрорламаслик лозимлигини уқтирган.
У Эроннинг заифлашуви, Сурияда Башар Асад режимининг қулаши, Исроил ҳамда ҲАМАС, Ҳизбуллоҳ ҳаракатлари ўртасида ўт очишни тўхтатиш битими имзолангани ва Ливан ҳокимиятига янги раҳбарият келганини Яқин Шарқдаги ижобий ўзгаришлар сифатида санаган.
Нотиқ инсон ҳуқуқлари ва демократик қадриятлар бузилаётган бир пайтда ЕИ ушбу қадриятларни сақлашга алоҳида эътибор қаратиши кераклигини урғулаган.
Маълум бўлишича, Украина ҳимояси, Яқин Шарқда тинчлик, ҳамфикр давлатлар билан иттифоқчилик муносабатларини янада мустаҳкамлаш ва ўзаро манфаатли ҳамкорликни ривожлантириш ЕИ ташқи сиёсатининг асосий йўналишлари саналади.
Эслатиб ўтамиз, 2021–2024 йилларда Эстония бош вазири лавозимида фаолият юритган Кая Каллас 2024 йил 1 декабрдан ЕИнинг ташқи ишлар ва хавфсизлик сиёсати бўйича олий вакили, Европа комиссияси вице-президенти вазифасида иш бошлади.
Европа Иттифоқи элчилари анъанавий анжуманида глобал муаммолар муҳокама қилинади. ЕИнинг 145 нафар элчилари, Европа комиссияси, Европа парламенти ва Европа кенгаши раҳбарияти қатнашаётган стратегик форумда глобал ўзгаришлар шароитида ташқи сиёсат истиқболи таҳлил этилмоқда.