Ўзбекистон Вазирлар Маҳкамаси Олий Мажлис Қонунчилик палатасига автотранспорт воситалари учун жарима солинмайдиган тезлик чегарасини 5 дан 10 км/соатгача ошириш тўғрисидаги ўзгартириш лойиҳасини киритди.
Қонун ҳали қабул қилинмаган бўлса-да, палата ўз хабарида буни амалга ошган факт сифатида ёзмоқда: ««Энди қайд этилган тезликдан 10 км/соат чегириб ташланади».
Қонунчилик палатасининг хабарига илова қилинган сурат.
Қонун лойиҳаси бош вазир ўринбосари Ачилбай Раматовнинг ўтган йилги топшириғи билан ишлаб чиқилган бўлиб, бу ҳақда март ойи бошида маълум бўлган эди. Топшириқда тезликни қайд этишдаги хатолик чегарасини ошириш зарурати техник воситалар (радарлар) ва транспорт воситаларининг спидометрларидаги баъзи «хатоликлар» билан асосланади.
Орадан икки йил ўтар-ўтмас Ўзбекистон шаҳарларида рухсат этилган ҳаракат тезлиги 70 км/соатдан 60 км/соатга туширилди (аҳоли пунктларида 70 км/соат даражасида сақлаб қолинди). Шу билан бирга, мактаблар ва болалар боғчалари яқинида «тегишли белгилар мавжуд бўлганда» тезлик 30 км/соат, турар жой даҳаларида эса 20 км/соат билан чекланган.
2022−2023 йилларда қурилмалар томонидан қайд этилган 9,11 миллион ҳуқуқбузарликнинг аксарияти — қарийб 5,915 миллиони ёки 65,96 фоизи белгиланган тезликни ошириш билан боғлиқ.
Ҳайдовчиларга нисбатан навбатдаги ён босишми?
Транспорт вазири Илҳом Маҳкамов томонидан 2024 йил июнь ойида Вазирлар Маҳкамасига имзоланган хатда, жумладан, ҳайдовчиларнинг норозилиги туфайли жарима солинмайдиган чегарани ошириш таклифи тайёрлангани айтилганди.
Шу билан бирга, хатда қоидабузарликларни қайд этиш тизимининг бир қатор камчиликлари кўрсатилган, бу эса ҳайдовчилар учун енгилликлар жорий этиш эмас, балки уни такомиллаштириш мақсадга мувофиқлигини кўрсатади.
Хусусан, тадбиркорлар камераларни ўрнатиш шартларига тўлиқ риоя қилмаяпти, айрим камералар бир-бирига жуда яқин ўрнатилган, тизимнинг самарали ишлаши учун кадрлар ва тажриба етишмаяпти, масъул идоралар ўртасида мувофиқлаштириш ишлари етарли эмас.
Бундан ташқари, йўл инфратузилмаси шаҳарсозлик нормалари ва стандартлари талабларига жавоб бермайди. Йўл ҳаракати хавфсизлиги хизмати қоидабузарликлар оқимини бошқаришда қийинчиликка дуч келмоқда — маъмурий амалиёт бўйича ҳар бир ходимга кунига ўртача 1200 дан 1500 гача ҳолат тўғри келмоқда.
«Dunyouzbeklari.Com» манбаларидан бири жарима солинмайдиган чегаранинг оширилиши ҳайдовчиларнинг жарима баллари тизимини жорий этиш режаларидан навбатдаги норозилигини юмшатишга уриниш бўлиши мумкинлигини тахмин қилди.
Депутатлар экспертларга қулоқ тутадими?
«Dunyouzbeklari.Com» суҳбатлашган йўл ҳаракати хавфсизлиги бўйича мутахассислар жарима солинмайдиган чегарани ошириш таклифига қарши чиқиб, бу аслида ҳайдовчиларнинг тезлик чекловларига эътибор бермаслик одатини қонунийлаштиришини таъкидламоқда.
Қоидабузарликларни фото-видео қайд этиш воситаларининг кўрсатмаларидаги хатолар — бу биринчи навбатда ҳайдовчиларнинг эмас, балки уларни етказиб берувчи, ўрнатувчи ва назорат қилувчиларнинг муаммоси», — дейди шаҳарсозлик бўйича мутахассис Бобур Сирожев.
Бундан ташқари, «халқаро стандартлар автомобиль ишлаб чиқарувчилардан ҳайдовчи ҳақиқий тезликдан юқори тезликни кўриши учун спидометр кўрсаткичларини атайлаб ошириб кўрсатишни талаб қилади», — дейди у.
Эксперт шаҳарлар ва аҳоли пунктлари ичида 5 км/соат жаримага тортилмайдиган чегарани сақлаб қолишни талаб қилмоқда. Фақат шаҳарлараро трассаларда 10 км/соатгача кўтарилиши мумкин.
«Аслида сўралиши керак бўлган савол шундай бўлиши лозим: ҳайдовчиларга бундай имтиёзлар бериш эҳтимолий инсон қурбонликларига арзийдимикин?» — дейди Бобур Сирожев.
Урбанист Искандар Солиев ҳам жарима солинмайдиган чегарани ошириш режаларини «йўл ҳаракати хавфсизлиги нуқтаи назаридан хавфли қарор» деб ҳисоблайди.
«Жарима белгиланмайдиган чегара қанча кам бўлса, ҳаракат хавфсизлиги даражаси шунча юқори бўлади», — дейди йўл ҳаракати хавфсизлиги бўйича мутахассис Андрей Багинов.