Ўзбекистонда жамоат ва махсус транспортлар (тез ёрдам, ўт ўчириш бригадалари ва бошқалар) учун ажратилган йўлакларда транспорт воситаларини бошқарганлик учун жарима жорий этилиши режалаштирилмоқда. Бу Олий Мажлис Сенатининг 17 мартдаги мажлисида маъқулланган қонунда назарда тутилган. Ҳужжат энди президент томонидан имзоланиши керак.
Сенатнинг Мудофаа ва хавфсизлик масалалари қўмитаси раиси Қутбиддин Бурханов кўчалардаги тирбандлик муаммоси, айниқса, Тошкент шаҳрида энг долзарб муаммолардан бирига айланиб бораётганини таъкидлади.
Унинг сўзларига кўра, сўнгги икки-уч йил ичида пойтахтда тирбандликларнинг интенсивлиги ҳар куни 7−9 баллга етади, баъзан эса 10 баллгача кўтарилади. Бу стрессли ва зиддиятли вазиятларга олиб келмоқда ҳамда йўловчилар ва ҳайдовчиларнинг йўлда кўп вақт сарфлашига сабаб бўлмоқда.
Тирбандликни камайтириш ва жамоат транспортини оммалаштириш мақсадида сўнгги икки йилда Тошкент шаҳрида автобуслар сони икки баравар кўпайиб, улар учун ажратилган йўлаклар яратилиши туфайли автобуслар орасидаги интервал икки баробарга, яъни 16 дақиқагача қисқарди. Пойтахтда бир кунлик рўйхатга олинадиган автобус йўловчилари сони 1 миллион кишига етди.
Бироқ қонунчиликдаги камчиликлар жамоат транспортидан фойдаланиш самарадорлиги ва ҳаракат мунтазамлигига тўсқинлик қилмоқда, деди сенатор.
Бошқа транспорт воситаларига ажратилган йўлаклардан фойдаланиш тақиқланганига қарамай, ҳайдовчилар оммавий равишда қоидаларга эътибор бермаяпти. Шунингдек, улар машиналарини ушбу йўлакларга бемалол қўйиб кетмоқда.
Йўл ҳаракати қоидаларига кўра, ажратилган йўлакка фақат синиқ чизиқ билан белгиланган жойларда кириш, шунингдек, агар бу жамоат транспорти ҳаракатига халақит бермаса, йўловчиларни олиш ва тушириш учун тўхташ мумкин. Шу вақтгача ушбу қоидаларни бузганлик учун жазо йўқ эди.
Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг таклиф этилаётган янги 128−7-моддасида жамоат транспорти йўлакларида ҳаракатланганлик учун ҳайдовчиларга базавий ҳисоблаш миқдорининг 1 баравари (375 минг сўм) миқдорида жарима солинади. Бир йил давомида такроран қоидабузарлик 3 БҲМ (1,125 миллион сўм) миқдорида жаримага тортилади.
Эслатиб ўтамиз, аввалига ушбу қоидабузарлик учун юқорироқ миқдордаги жарималар таклиф қилинганди, бироқ депутатлар январь ойида қонун қабул қилинаётганда санкциялар миқдорини камайтиришга қарор қилганди.
Авария ва махсус хизмат автомашиналарининг ажратилган йўлакларда ҳаракатланишига рухсат этилади. Шунингдек, ёндош ҳудуддан узуқ чизиққа ёки энг яқин участкага кириш ёки чиқишдан 50 метр масофада йўлакка киришга рухсат берилади. Таъкидлаш лозим, барча синиқ чизиқлар ҳам мақсадли қўлланмайди.
Бундан ташқари, ҳайдовчилар жаримага тортилиши мумкин бўлган жойлар рўйхати кенгайтирилди. Пиёдалар йўлакларида ҳаракатланиш ҳамда йўл белгилари ва йўл ҳаракати қоидаларига риоя қилмаслик тўғрисидаги 128-модда эндиликда «тротуарлар, пиёдалар ва велосипед йўлаклари, яшил майдонларда ҳаракатланиш»ни назарда тутади. Бунинг учун БҲМнинг 1 баравари миқдорида жарима белгиланган.