Ўзбекистонда YouTube тарғиботи ва монетизацияси ҳамда PayPal’га уланиш бўйича ҳеч қандай меъёрий чекловлар йўқ, бироқ баъзи нюанслар мавжуд. Бу ҳақда рақамли технологиялар вазирининг биринчи ўринбосари Олег Пекось Тошкент халқаро инвестиция форуми доирасида Gazeta мухбири билан суҳбатда маълум қилди.
Нега PayPal Ўзбекистон бозорига кирмайди?
PayPal транзакциялар учун жуда юқори фоиз олади. Бизда P2P ўтказмалари учун 0,5% оладиган Humo ва Uzcard бор. Бу бозорни кўрган бошқа глобал ўйинчиларга ҳар доим ҳам мос келмайди. Бошқа мамлакатларда одатий тўлов пайтида мерчантнинг улуши 3−4,5% ни ташкил қилади. Билишимча, мен бу масала устида ишлаганимда, PayPal мерчантдан 4,5% оларди. Бизнинг фойдаланувчиларимиз ва мижозларимиз ҳар доим ҳам бу фоизга тайёр эмас, чунки бизда аллақачон 0,5% да ишлайдиган қулай, аниқ инфратузилма мавжуд. Яъни компанияларнинг ўзи ҳар доим ҳам бундан манфаатдор эмас.
Маълумот учун: Ўзбекистон Марказий Осиёда PayPal ишламаётган ягона давлат бўлиб қолмоқда. 2024 йилда ҳукумат Марказий банкка PayPal, Apple Pay, Google Pay ва бошқаларни Ўзбекистонга жалб этиш бўйича яна топшириқ берганди.
YouTube монетизацияси ҳақида
YouTube’даги контентни монетизация қилиш масаласи, жумладан, бизнинг бўлим томонидан ишлаб чиқилган. Бу ерда қуйидагилар муҳим: биринчидан, реклама рақамли бозорини шакллантириш керак — айнан республика ичида.
Бозор пайдо бўлганда, компаниялар платформада реклама жойлаштиришни бошлайди, бунинг учун YouTube тўлайди. Бозор етарлича фаоллашгач, рекламага сармоя қилинган ўша пул монетизация шаклида қайтарилади, буни платформа контент яратувчиларга тўлайди.
Ҳозирда инглиз ва рус тилларида, яъни YouTube монетизация қилиши мумкин бўлган тилларда контент яратаётган блогерлар фаол ишламоқда. Бу, аслида, контентни экспорт қилиш.
Аммо ўзбек тили ва ички аудитория ҳақида гап кетганда, етарлича катта ички реклама бозори шаклланиши зарур. Агар унинг ҳажмлари етарли бўлмаса, платформа тўлиқ монетизацияни ишга туширмайди.
Аввалроқ рақамли технологиялар вазири Шерзод Шерматов 2024 йилда ўзбек YouTube контент яратувчилари инглиз тили каби машҳур тилларда видеолар яратса, кўпроқ даромад олиши мумкинлигини таъкидлаган эди. Шу билан бирга, Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар маркази тадқиқотига кўра, Youtube’ни монетизация қилиш имкони бўлмагани учун Ўзбекистон йилига тахминан 50 миллион доллар йўқотмоқда.
Шахсий маълумотлар қонунининг Ўзбекистонга йирик IT ўйинчилар келишига таъсири
Комбо ечим мавжуд: сиз айнан шахсий маълумотларни республика ичида сақлашингиз мумкин, ахборот жараёнлари учун зарур бўлган маълумотларни эса бошқа серверларда. Масалан, биз буни Zara ҳолдинги билан муҳокама қилдик. Масалан, фойдаланувчининг ID рақамига боғланган шимлар, футболкалар ёки бошқа нарсаларнинг ўлчами, ранги ҳақидаги маълумотлар энди шахсий маълумотлар эмас. Улар таниш cloud тизимида ишлатилиши ва сақланиши мумкин.
30 йил давомида иш жуда яхши бажарилса, аҳоли рақамли хизматларга ишонади. Аммо агар картангиздан бир марта тўлов амалга оширилса ёки рақамли технологиялар орқали муҳим актив йўқолса, бу технологияларга дарҳол ишончсизлик пайдо бўлади. Биз орқага кўп қадам қўйяпмиз. Шунинг учун шахсий маълумотлар муҳим аҳамиятга эга, уни асраш ва ҳимоя қилиш керак, ҳеч қандай ҳолатда хатоликка йўл қўйиб бўлмайди.