Оксана Чусовитина — 50 ёшда. Бу шундай ёшки, кўпчилик гимнастикачилар аллақачон ўн беш йилдан бери бошқа гимнастикачиларни машқ қилдириб келмоқда. Баъзилари ҳакамлик қилмоқда. Кўплари хотираларини ёзмоқда. Оксана эса ҳамон мусобақаларда қатнашмоқда. Гимнастика гиламида. Югуриб келиб. Трамплиндан сакраб. Ахир учишни биладиган инсон учун ёш нима деган гап.
Унинг фаолияти шунчаки таржимаи ҳол эмас. Бу — достон. Саккизта Олимпиада. Ҳа, тўрт ёки беш эмас — саккизта. Бу рекорд эмас, бу физика, физиология ва спорт фалсафасига чақириқдир. 17 ёшида жаҳон чемпиони, бир йилдан сўнг Барселона Олимпиадасида «олтин» медаль. 33 ёшида — Пекин Олимпиадасида кумуш медаль. 46 ёшида — Токио Олимпиадаси финалчиси. 50 ёшида — яна шундай шиддатли машғулотлар билан бандки, бундан ёшларнинг мушаклари тортишиб кетади. Кимдир ноёб тана тузилиши дейиши мумкин. Йўқ. У — ўзига хос инсон.
Бу шунчаки спорт эмас. Бу — ҳаётнинг бошқача тақвими. Бошқалар «энди кетиш вақти келди» деб ўйлаётган бир пайтда, у «яна уриниб кўриш вақти» деб ҳисоблайди. Оксана энди ҳеч ким кутмаган жойда пайдо бўлади. Бошқалар энди қила олмайдиган ишларни қилган ва қилмоқда. Одамлар ҳатто қарашга журъат этолмайдиган жойларга боради.
Чунки бу унинг учун бирор нарсани исботлашга уриниш эмас. Бу унинг тили. У дунё билан шундай мулоқот қилади. Жароҳатлар, уйқусиз парвозлар, кўплаб кучли ва чидамли инсонларни ҳам синдириб қўйиши мумкин бўлган бемор фарзанди билан. Бироқ у тўхтамади.
Унда шаблонлар йўқ. Фақат чандиқлар бор. Бу чандиқлар оғритмайди. Улардан иссиқлик таралади. Чунки Оксана вақтга айланган гимнастикачи. У тақвимда эмас. У ҳаракатда. Залга қандай киришида. Яна қўллари билан таянишида. Йиқилиши ва туришида. Ғалаба қозониш учун эмас, мавжуд бўлиш учун.
Чусовитина рамз эмас. Рамзлар ўзгармас. У эса — ҳаракат. Тўхтовсиз. Ҳақиқий. Унда ҳамма нарса бор: оғриқ ҳам, матонат ҳам, ишонч ҳам.
Қачонлардир у сўнгги қарорни қабул қилади — ҳаммаси тугайди. «Бошқа қатнашмайман». Кетади. Хотиржам. Дабдабасиз. Аммо аслида кетмайди. Чунки бундай инсонлар унутилмайди. Уларни залда ҳаракатлари билан, телевизор олдида кўзлари билан, спортда қалблари билан эслаб қолишади.
Туғилган кунингиз муборак, Оксана. Сиз аллақачон ғалаба қозонгансиз. Шунчаки — тўхтамадингиз. Биз билан бирга бўлганингиз учун ташаккур.