Ўзбекистонда кичик қувватли атом электр станцияси қурилиши белгиланган муддатдан бир неча ой олдинда кетмоқда. Бу ҳақда 6 октябрь куни Жиззах вилояти Фориш туманидаги АЭС жойлашув майдонида ўтказилган матбуот-тури вақтида АЭС қурилиши дирекцияси раҳбари Абдужамил Қалмуратов маълум қилди, деб ёзади Spot.
Ҳозирда майдонда кичик қувватли АЭС учун котлован қазиш ишларига тайёргарлик кўрилмоқда. Бу ишлар 9−10 октябрь кунлари бошланиши режалаштирилган. Шунингдек, маҳаллий Enter Engineering компанияси конструкцияларни олдиндан йиғиш учун қурилиш-монтаж базасини, материаллар омборларини ва бетон аралаштириш узелларини барпо этмоқда.
«Режага кўра, биз [тайёргарлик ишларини] декабрь охири — январь бошларида бошлашимиз керак эди. Аммо айрим ишлар жадвалдан икки, уч, ҳатто беш ой олдинда кетмоқда. Биз тезлаштирилган жадвал бўйича ишлаяпмиз», — деди Абдужамил Қалмуратов.
Унинг таъкидлашича, қурилиш суръатини ошириш ишлар сифатига таъсир кўрсатмаслиги керак. Ўзбекистон лойиҳани тезроқ амалга оширишдан манфаатдор бўлса-да, барча техник ечимлар бош пудратчи — «Росатом» ва лойиҳаловчи ташкилот билан келишилган ҳолда, уларнинг тасдиғи билан амалга оширилмоқда. «Биз аллақачон жадвалдан олдин кетмоқдамиз», — дея қўшимча қилди у.
АЭС қурилиши дирекцияси раҳбари лойиҳани тезлаштириш муддатларни оптималлаштириш ва харажатларни, жумладан автопаркни сақлаш ҳамда объектлардан фойдаланиш билан боғлиқ сарф-харажатларни қисқартиришга имкон бериши ҳақида ҳам таъкидлади.
Жамоатчилик эшитувлари ноябрь-декабрга режалаштирилган
Абдужамил Қалмуратов маълум қилишича, Ўзбекистонда атом электр станцияси қурилиши бўйича жамоатчилик эшитувлари жорий йилнинг ноябрь-декабрь ойларига режалаштирилган.
АЭС жойлашув майдони 2018 йилдан бери экологик нуқтаи назардан ўрганиб келинмоқда. Лойиҳа флора ва фауна ҳолати, ер ости сувлари ва атмосфера ҳавоси бўйича хулосалар олган. Шунингдек, метеорологик ва сейсмик маълумотлар таҳлил қилинган. «Ўзатом» атроф-муҳитга таъсирни баҳолаш учун лойиҳа институтларини жалб этган.
АЭС қурилиши дирекцияси раҳбари жамоатчилик эшитувларига тайёргарлик кўрилганини маълум қилди. Унинг сўзларига кўра, эшитувлар Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги томонидан ишлаб чиқилган регламентга мувофиқ, шу йилнинг ноябрь-декабрь ойларида ўтказилиши режалаштирилган. Уларда Жиззах вилояти ҳокимлиги вакиллари ҳам иштирок этади.
Жамоатчилик эшитувлари савол-жавоб шаклида ўтказилади, сўнгра овоз бериш амалга оширилади. Уларда иштирок этиш учун истаган ҳар қандай фуқаро, шу жумладан журналистлар ва хорижий мамлакатлар вакиллари ҳам таклиф этилади.
«Росатом» билан АЭС қурилиши бўйича тузилган шартномани жамоатчилик эшитувлари натижаларига кўра бекор қилиш эҳтимоли ҳақидаги саволга жавобан, Абдужамил Қалмуратов фақат ҳужжатга ўзгартиришлар киритиш мумкинлигини билдирди.
«Гап шартномани бекор қилиш ҳақида эмас. Жамоатчилик эшитувларида лойиҳанинг атроф-муҳитга таъсири муҳокама қилинади. Агар зарурат бўлса, шартнома ёки лойиҳанинг ўзига ўзгартиришлар киритиш мумкин» — деди у.
Қалмуратов аниқлик киритишича, АЭС қурилиши лойиҳаси тижорат эмас, балки ижтимоий-иқтисодий аҳамиятга эга. «Бу — бутун иқтисодиётни олдинга етаклайдиган намунавий (флагман) лойиҳа», — дея хулоса қилди у.
Эслатиб ўтамиз, «Ўзатом» агентлиги директори Азим Ахмедхаджаев 25 сентябрь куни Москвада бўлиб ўтган «Бутунжаҳон атом ҳафталиги» доирасидаЎзбекистонда яқин орада АЭС қурилиши бўйича жамоатчилик эшитувлари бошланишини маълум қилган эди. У «амалга оширилмоқчи бўлган ишларни жамоатчиликка етказиш учун» муҳокамаларга маҳаллий вахорижий мутахассислар жалб этилишини, аҳоли фикрини ҳисобга олиш режалаштирилганини айтганди.
Ахмедхаджаев март ойида Alter Ego лойиҳасига берган интервьюсида Ўзбекистонда кичик АЭС қурилиши белгиланган муддатдан олдинда кетаётганини айтганди. Дастлаб биринчи бетон қуйиш ишлари 2026 йил апрель-июнь ойларига мўлжалланган эди, бироқ бу муддатлар илгари сурилиб, келгуси йил март ойига кўчирилган.
Аввалроқ маҳаллий Enter Engineering компанияси Ўзбекистондаги биринчи АЭС қурилишига тайёргарлик кўриш учун субпудратчи сифатида танлангани хабар берилган эди. Компания қурилиш ишларига танлов асосида жалб этилган. Ҳозирда у АЭС жойлашув майдонида қурилиш-монтаж базасини барпо этмоқда.