Ўзбекистон президенти 8 октябрь куни иссиқхона хўжаликлари фаолияти самарадорлигини ошириш ва экспорт ҳажмини кўпайтириш чора-тадбирлари тўғрисидаги фармонни имзолади.
Ҳужжатда 2025−2027 йилларда мева-сабзавот ва озиқ-овқат маҳсулотлари экспорти ҳажмини ошириш ва иссиқхона хўжаликларини ривожлантириш бўйича вазифалар белгиланган:
- экспорт ҳажмини 2026 йилда 3,5 миллиард долларга ва 2027 йилда 4 миллиард долларга етказиш;
- табиий газ билан кафолатланган иссиқхоналарда мева-сабзавот етиштириш ҳажмини 2026 йилда 620 минг тоннага, 2027 йилда эса 670 минг тоннага етказиш, экспорт қилинадиган маҳсулотлар улушини 30 фоиздан 70 фоизга ошириш;
- 2026 йилда 20 минг гектар ва 2027 йилда 15 минг гектар майдонга қўшимча ажратилган майдонлар бўйлаб мева кўчатлари ва сабзавот экинлари экишни ташкил этиш.
Иссиқхона хўжаликлари учун имтиёзлар
Иссиқхона фаолиятидан олинган даромадлари жами даромадларининг камида 60 фоизини ташкил этувчи тадбиркорлик субъектлари учун 2026 йил 1 январдан бошлаб 2028 йил охиригача ижтимоий солиқ ставкаси 1 фоиз миқдорида белгиланади.
2025 йил 1 октябрь ҳолатига кўра мавжуд бўлган солиқ қарзларини тўлаш муддати фоизлар ҳисобланмасдан 2028 йил охиригача узайтирилди.
Иссиқхона инфратузилмаси — қозонхоналар, маҳсулотларни саралаш ва қадоқлаш, иссиқхоналар ва коммунал хўжалик иншоотлари учун эҳтиёт қисмларни сақлаш объектларини қуриш учун ажратилган ер майдонининг 5 фоизигача, лекин 20 гектардан кўп бўлмаган қисмидан қишлоқ хўжалиги ерларининг тоифасини ўзгартирмаган ҳолда фойдаланишга рухсат этилади.
Бундан ташқари, иссиқхоналар билан шуғулланувчи юридик ва жисмоний шахслар учун ер солиғи қишлоқ хўжалиги ерлари учун белгиланган ставкалар бўйича ҳисобланади. Шу билан бирга, қишлоқ хўжалигига мўлжалланмаган ерларга нисбатан қўлланадиган ставкалар бўйича ҳисобланган суммалар 2025 йил январь ойидан бошлаб қайта ҳисоб-китоб қилинади.
Кредит мажбуриятлари бажарилмагани сабабли тижорат банкларига ўтказилган ёки гаров сифатида сақланаётган иссиқхоналар ва кўчмас мулк объектлари 2028 йил 1 январгача қўшилган қиймат солиғидан озод қилинади. Бундан ташқари, бундай мулклар тижорат банки балансига қабул қилинган пайтдан бошлаб, янги инвесторга сотилишигача бўлган даврда ер солиғидан ҳам озод қилинади.
Барқарорлик рейтингидан қатъи назар, 2030 йилгача молиявий ёрдам
Бизнес-план кўрсаткичларини (иш ўринлари яратиш, маҳсулот сотишдан тушган тушум) 2025−2027 йилларда ўртача 30 фоиздан, 2028−2029 йилларда эса 50 фоиздан кўпроққа бажарган иссиқхона хўжаликларига «Тадбиркорликни ривожлантириш компанияси» томонидан компенсацион қўллаб-қувватлаш қайта тикланмоқда.
2025 йил 1 октябргача иссиқхона лойиҳаларини амалга ошириш учун кредит (лизинг) олган барча тоифадаги тадбиркорлик субъектларига муддати ўтган қарздорлик бўлмаган тақдирда фоиз ставкасининг бир қисми қопланади:
- хорижий валютадаги кредитлар бўйича — 4 фоиз пунктидан ортиқ миқдорда;
- миллий валютадаги кредитлар бўйича — 14 фоиз пунктидан ортиқ миқдорда;
Қишлоқ хўжалигини қўллаб-қувватлаш давлат жамғармаси маблағлари ҳисобидан тижорат банклари иссиқхона хўжаликларига 12 ой муддатга йиллик 14 фоиз ставкада имтиёзли кредитлар ажратади:
- ҳосил нархининг 50 фоизи миқдорида — айланма маблағларни тўлдириш учун;
- чанг ва газни тозалаш ускуналарини ўрнатиш учун.
Энергия самарадорлигини ошириш рақамли платформаси орқали сотиб олинган иссиқлик насосларини ўрнатиш харажатларининг 20 фоизигача қисми қопланади.
Газ таъминоти
Табиий газда ишлаётган иссиқхона хўжаликлари октябрдан мартгача кафолатланган табиий газ ҳажмини ҳар ой учун 50% олдиндан тўлаш шарти билан олади.
Энергетика вазирлигига ҳар йили 1 октябрга қадар (2025 йил учун 10 кун муддатда) кафолатланган ҳажмларда табиий газ етказиб бериш бўйича шартномалар тузилишини таъминлаш топширилди. Ушбу шартномаларда табиий газ таъминотидаги етишмовчиликлар натижасида ҳосилнинг нобуд бўлишига олиб келадиган зарар учун етказиб берувчининг жавобгарлиги аниқ белгиланиши керак.
Бундан ташқари, Энергетика вазирлиги иссиқхона хўжаликлари тижорат банклари балансига ўтказилганда, янги инвесторларга сотилганда ёки бошқача тарзда самарали фойдаланилганда (шу жумладан, республиканинг бошқа ҳудудларига кўчирилганда), шунингдек, янги иссиқхоналар ташкил этилганда 10 кун муддатда техник шартлар берилишини, газ ва электр тармоқларига уланишини таъминлаши шарт.
Экспортни ошириш чора-тадбирлари
Ҳужжатга мувофиқ, мева-сабзавот маҳсулотларининг минимал экспорт нархларини белгилаш амалиёти бекор қилинмоқда.
Бундан ташқари, дуккакли экинларни йиғиб олиш учун техника сотиб олган тадбиркорлик субъектлари Қишлоқ хўжалигини қўллаб-қувватлаш давлат жамғармасидан қуйидагича компенсация олади:
- ускуналар нархининг 15%;
- лизинг ёки кредит ставкасининг 10% дан ортиқ қисми.
Ўсимликлар карантини ва ҳимояси агентлигига Ташқи ишлар вазирлиги билан биргаликда 2025 йил охиригача қуйидаги вазифалар юкланди:
- хорижий компаниялар билан озиқ-овқат маҳсулотларининг хавфсизлиги бўйича лаборатория синовларини ўтказиш ва халқаро сертификатлаштириш тизимини жорий этиш бўйича келишувларга эришиш чораларини кўриш;
- Ўзбекистондан экспорт қилинадиган янги ва қуритилган маҳсулотлардаги пестицидлар ва нитрат қолдиқларини импорт қилувчи мамлакатларнинг озиқ-овқат хавфсизлиги талабларига мувофиқ лаборатория таҳлили тизимини жорий этиш.
2025 йил 15 октябрга қадар дуккакли экинларни йиғиштириб олиш учун 200 та ғалла йиғиш машинаси қайта жиҳозланади ва дуккакли экинлар етиштирувчиларга бириктирилади.
Экология вазирлигига бир ой муддатда иссиқхоналарни иситишда экологик талабларни бузган субъектларга нисбатан таъсир чораларини кучайтириш бўйича ҳукуматга таклифлар киритиш топширилди.